«Χρήμα», «αποταμίευση», «χαρτζιλίκι» … πώς θα συστήσουμε στο παιδί τις έννοιες αυτές, που στις μέρες μας αποκτούν ιδιαίτερη αξία; To μικρό παιδί, μέσα από τη δική μας συμπεριφορά απέναντι στο χρήμα, θα το αντιμετωπίσει ανάλογα, αφού η μίμηση -των γονιών κυρίως- παίζει καθοριστικό ρόλο. Πιο συγκεκριμένα, η γνωριμία αλλά και η κατανόηση των παιδιών απέναντι στο «χρήμα» έχει ως εξής :
- Προσχολική ηλικία (3-4 ετών) :
Αρχίζουν να μιμούνται τους ενήλικες και πρώτα απ’ όλα τους γονείς.
Αναγνωρίζουν τα χρήματα, όχι τόσο ως αξία αλλά ως χρώμα, σχήμα, μέγεθος.
Αποκτούν και εξοικειώνονται σταδιακά με το πρώτο τους πορτοφολάκι.
- Πρώτη σχολική ηλικία (5-7 ετών) :
Μπορούν να κάνουν μαθηματικούς υπολογισμούς με τα χρήματα, ενώ γίνεται εφικτός και ο στόχος για αγορά με αποταμίευση.
Παίρνουν πια δικό τους χαρτζιλίκι για τις ανάγκες του σχολείου.
Αποκτούν τον πρώτο τους κουμπαρά (καλό είναι να φαίνονται τα χρήματα για να βλέπουν την πρόοδο).
- Δεύτερη σχολική ηλικία (8+ετών):
Διακρίνουν με τη βοήθειά μας τα ακριβά και τα φθηνά αντικείμενα.
Μαθαίνουν να συγκρίνουν προιόντα στην αγορά.
Μας βοηθούν στα ψώνια με λίστα, ενώ παράλληλα μαθαίνουν να οργανώνουν, να αξιολογούν, να πειθαρχούν.
Βάζουμε ένα συμμετοχικό στόχο και τα βοηθάμε να καταλάβουν ότι δεν αρκεί να έχουμε χρήματα, αλλά θα πρέπει να συνάδουν με τις ανάγκες και με το σωστό χρόνο για την υλοποίησή του … «δεν αγοράζουμε τα πάντα επειδή έχουμε χρήματα»!
Έχει και το χαρτζιλίκι τους κανόνες του …
Όσο νωρίτερα μάθει ένα παιδί να διαχειρίζεται ένα δικό του χρηματικό ποσό, το χαρτζιλίκι του, τόσο το καλύτερο για την καλλιέργεια της υπευθυνότητας και της αυτοπεποίθησής του. Με τον τρόπο αυτό, δείχνουμε στα παιδιά ότι τα εμπιστευόμαστε και παράλληλα νιώθουν ότι τα ίδια μπορούν να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες. Το χαρτζιλίκι βεβαίως έχει και αυτό τους κανόνες του…
- Πρέπει να δίνεται σε σταθερές μέρες και το ύψος του να είναι συμφωνημένο από πριν. Δεν το δίνουμε στο παιδί μας νωρίτερα επειδή το ξόδεψε, γιατί ένα ανεξέλεγκτο χαρτζιλίκι παύει να λειτουργεί παιδαγωγικά και μαθαίνει στο παιδί να φέρεται με επιπολαιότητα απέναντι στα χρήματα και να μην τιθασεύει τις παρορμήσεις του.
- Το ποσό που θα δίνουμε πρέπει να είναι το ελάχιστο για να καλύπτει τις ανάγκες του παιδιού (στο σχολείο) και παράλληλα να του δίνει τη δυνατότητα να αποταμιεύει ένα μικρό ποσό (π.χ. στο τέλος της εβδομάδας). Αυτά τα χρήματα μπορεί να τα αξιοποιήσει για να αγοράσει κάποιο παιχνίδι αργότερα.
- Μπορούμε να λειτουργήσουμε και ως «τράπεζα» προκειμένου να παρακινήσουμε το παιδί επιβραβεύοντάς το! Μπορούμε για παράδειγμα να διπλασιάσουμε κάποιο καθορισμένο ποσό που θα επιστρέψει στο τέλος της εβδομάδας…το μαθαίνουμε με λίγα λόγια να κάνει ένα είδος επένδυσης!
Να θυμόμαστε πως η διαδρομή αυτή ολοκληρώνεται καθώς περνάει ο καιρός : στην αρχή το χαρτζιλίκι καλύπτει τις τρέχουσες ανάγκες του παιδιού, στη συνέχεια το βοηθά να αποταμιεύει και τέλος να επενδύει!
Χρήσιμες ιδέες:
- Αποφεύγουμε τη χρήση πιστωτικών καρτών μπροστά στα παιδιά γιατί είναι πιθανό να τους δημιουργήσουμε σύγχυση για τη χρήση της κάρτας.
- Παίρνουμε τα παιδιά μαζί στις τραπεζικές συναλλαγές, όπου εξηγούμε τη λογική και την πρακτική της αποταμίευσης.
- Βάζουμε πάντα βραχυπρόθεσμους και εφικτούς στόχους για να ανατροφοδοτούμε την υπομονή και να καλλιεργούμε την πειθαρχία.
- Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να παίζουν παιχνίδια «χρημάτων». Τα πιο μικρά σε ηλικία μπορούν να παίζουν «μπακάλικο» ή «μανάβικο» με άδεια κουτιά από προιόντα και κέρματα, ώστε να εξοικειωθούν με την έννοια της αγοραπωλησίας. Τα μεγαλύτερα (8+) με Monopoly για να εξοικειωθούν με την έννοια της επένδυσης.
- Χρησιμοποιούμε για τα μικρά παιδιά παραδείγματα από το ζωικό βασίλειο! Με τις μέλισσες και τα μυρμήγκια π.χ. μπορούμε να μιλήσουμε για τη σημασία της εργατικότητας, της αποταμίευσης και τη σύνδεσή τους με την επιβίωση! Υπάρχει καλύτερο παράδειγμα από το μύθο του Αισώπου «Ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας»;
Ας μιλήσουμε λοιπόν για «χρήματα» με τα παιδιά … ας μιλήσουμε για τις αρχές της αποταμίευσης και της εγκράτειας! Να έχουμε κατά νου όμως να μην το παρακάνουμε με τη διδαχή … να μην καταλήξουν τα παιδιά να μην ευχαριστιούνται τίποτα σήμερα, περιμένοντας να τα απολαύσουν στο μέλλον … ούτε φυσικά να καταλήξουν «τσιγκούνηδες»! Αποταμίευση και κατανάλωση σε ισορροπία, στη διάθεση του ατόμου για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας!